ΕΛΙΑ - ΕΠΟΠΤΙΚΟ ΥΛΙΚΟ
Τα παιδά μπορούν σίγουρα να κατανοήσουν τα βασικά στάδια συγκομιδής ελιών και παραγωγής λαδιού:
1) Μαζεύουμε τις ελιές (λιομάζωμα).
Στρώνουμε πανιά, τινάζουμε τον καρπό με ξύλινες βέργες ή "χτένια" & ειδικά άλλα μηχανήματα.
2) Τις τσουβαλιάζουμε.
3) Τις πηγαίνουμε στο ελαιοτριβείο.
4) Τις βάζουμε σε ειδικά μηχανήματα:
- περνάνε από τον αποφυλλωτή (απομακρύνει τα φύλλα, πριονίδια, μικρά ξύλα από τον καρπό)
- τις πλένουμε στο πλυντήριο (πλένονται πολύ καλά)
- οδηγούνται στο σπαστήρα (σπάει ο καρπός, λιώνει και δημιουγείται η ελαιοζύμη - τα υγρά και στερεά συστατικά της ελιάς)
- από την ελαιοζύμη κρατάμε μετά από ειδική επεξεργασία το καθαρό λαδάκι.
ΟΛΕΣ ΤΙΣ ΠΑΡΑΚΑΤΩ ΕΙΚΟΝΕΣ ΘΑ ΤΙΣ ΒΡΕΙΤΕ ΣΕ ΑΥΤΟ ΤΟ
Συγκομιδή ελιών (λιομάζωμα)
| ΕΛΑΙΟΔΕΝΤΡΟ |
 |
| ΕΛΑΙΩΝΑΣ |
 |
| Μέσα με τέλη Φθινοπώρου ο καρπός της ελιάς ωριμάζει και κάθε οικογένεια και κάθε ελαιοπαραγωγός αρχίζει τη συγκομιδή των ελιών (λιομάζωμα), πριν πιάσουν οι πολλές βροχές. Αρχικά στρώνονται πανιά (λιόπανα) ή ειδικά δίχτυα κάτω από κάθε ελιά. |
 |
| Ο καρπός ρίχνεται πάνω στα λιόπανα. |
 |
|
Τις λαδοελιές τις τινάζουμε με λούρους (ξύλινα μακριά ραβδιά - εικόνα πρώτη), για να ρίξουν τον καρπό τους πάνω στο πανί. Η τεχνική αυτή εφαρμόζεται όταν ο καρπός της ελιάς έχει ωριμάσει πλήρως και είναι εύκολη με το "τίναγμα" η απόσπασή του από το δέντρο. Ένας άλλος τρόπος για να πέσει κάτω ο καρπός είναι η χρήση του "χτενιού" (εικόνα δεύτερη). Για να γίνει όμως πιο εύκολη η συγκομιδή και για να βοηθηθεί και η σωστή ανάπτυξη του δέντρου, οι γεωργοί κόβουν με πριόνι και επιλεγμένα κλαδιά από την ελιά και τα ρίχνουν πάνω στα λιόπανα. Τις κλάρες αυτές τις τινάζουμε, με μικρότερους όμως λούρους και χτένια πάνω στα πανιά. Τα τελευταία χρόνια το τίναγμα των μικρών κλάρων της ελιάς γίνεται και με ειδικά μηχανήματα (εικόνα τρίτη). Πριν τσουβαλιάσουμε τις ελιές τις μαζεύουμε στο κέντρο του πανιού και προσπαθούμε να βγάλουμε όσα περισσότερα χοντρά κλαριά μπορούμε από τους καρπούς. (εικόνα τέταρτη). |
 |
Ελαιοτριβείο
| Υπάρχουν διάφοροι τύποι μηχανών, που βγάζουν όλες όμως λάδι! |
 |
|
Οι ελιές μαζεύονται μέσα σε τσουβάλια ή σε διάτρητα τελάρα και μεταφέρονται στο ελαιοτριβείο (εικόνα 1 & 2). Η μεταφορά τους πρέπει να γίνει την ίδια μέρα της συγκομιδής ή την επόμενη για να "βγάλουμε" άριστο λαδάκι! Τα τσουβάλια / τελάρα αδειάζονται σιγά σιγά στον υποδοχέα ελαιοκάρπου (μια μεγάλη γούρνα σα σκάφη - εικόνα 3). Από εκεί "ταξιδεύουν" (εικόνα 4) για τον αποφυλλωτή. Οι ελιές με οποιονδήποτε τρόπο κι αν έχουν μαζευτεί περιέχουν φύλλα, ξένα σώματα, χώματα, πέτρες, ξύλα, κ.ά. γι΄αυτό με την χρήση πιεσμένου αέρα γίνεται η αποφύλλωση και η αφαίρεση κάθε ελαφρού αντικειμένου αναμιγμένου με τον καρπό. |
 |
|
Στη συνέχεια πηγαίνουν στο πλυντήριο. Σ’ αυτό ο καρπός υποβάλλεται σε πλύση κάτω από την δύναμη του τρεχούμενου νερού το οποίο αναδεύει τις ελιές στέλνοντας τα βαριά σώματα στον πάτο της δεξαμενής και τα ελαφρά στην επιφάνεια απ’ όπου αποβάλλονται. Επόμενο στάδιο είναι ο σπαστήρας, όπου γίνεται το σπάσιμο του καρπού και η ανάμικτη πολτοποιημένη ύλη που προκύπτει, η ελαιοζύμη αποτελείται από τα υγρά και στερεά συστατικά της ελιάς (εικόνα 2). Μετά με ειδική επεξεργασία γίνεται ο διαχωρισμός του λαδιού από την ελαιοζύμη και βγαίνει το λάδι! |
 |
